[REVIEW - Movie] Nhắm mắt thấy mùa hè (2018)

Tên phim: Nhắm mắt thấy mùa hè/ Summer in closed eyes/ 目を閉じれば、夏が見える。

Trailer mở ra với một câu hỏi thật lạ lùng :"Nếu một ngày em quên hết tất cả, em sẽ muốn nhớ điều gì nhất?". Rồi lại những câu hỏi "Nếu một ngày" cứ quanh quẩn lấy trong tâm trí mình. Và đất nước Nhật Bản được hiện lên qua bàn tay làm phim của người Việt, chỉ vậy thôi đã đủ cuốn lấy mình theo bộ phim. Chắc là lần đầu tiên mình háo hức đón đợi một bộ phim Việt ra rạp như vậy. (Điều mình hối tiếc nhất hè vừa rồi là mình không sắp xếp để ra rạp xem được). Không ngôi sao phòng vé, ekip làm phim với những gương mặt mới mẻ, "Nhắm mắt thấy mùa hè" ra đời khi người ta đã quá chán ngấy với những bộ phim hài. Đây thực sự là một làn gió mới cho điện ảnh nước nhà, từ cách dựng phim, bối cảnh phim đến những người làm ra nó. Đối với mình thì đây là bộ phim của năm và mình sẽ không ngần ngại recommend cho bất kì ai nếu được hỏi về phim Việt mình thích nhất.

Nhật Hạ (Phương Anh Đào) là một giáo viên Vật Lý ở Đà Lạt. Cha cô - Nhất Minh (NSƯT Công Ninh) - là một nhiếp ảnh gia, vậy nhưng mẹ cô lại không thể chia sẻ với đam mê này của ông. Sau khi họ li hôn, Nhật Hạ ở với mẹ, còn ông Minh sang Nhật Bản để tiếp tục theo đuổi đam mê của mình. Ông thường gửi những tấm ảnh chụp nơi đất khách xa xôi về cho Hạ, còn Hạ cũng gửi lại cho ông những bức ảnh Đà Lạt. Nhưng rồi những tấm ảnh gửi về cũng thưa dần rồi tắt hẳn. Sau đó, Hạ quyết định sang Nhật tìm cha, và rồi tình cờ gặp được Akira (Takafumi Akutsu). Những sự thật dần được hé mở.

Xuyên suốt bộ phim, ta sẽ theo chân Nhật Hạ trên hành trình tìm cha của mình. Nhịp phim rất đúng kiểu Nhật, chậm rãi, nhẹ nhàng, không có những chi tiết quá cao trào. Mọi thứ diễn ra trong phim rất từ tốn, không vồ vập. Cảm xúc của người xem cũng sẽ được dẫn dắt theo. Đâu đó trong phim, ta có thể tìm được điều gì đó đồng cảm với các nhân vật, hoặc là khi kết thúc, những cảm xúc dồn nén sẽ cứ ám ảnh lấy tâm trí của ta.

DIỄN VIÊN

Với tiêu chí không ngôi sao phòng vé, những diễn viên trong "Nhắm mắt thấy mùa hè" ngoại trừ NSƯT Công Ninh đều là  những gương mặt mà khán giả chưa từng quen biết. Và rồi khi hết phim, họ sẽ phải ngồi tìm hiểu xem, những gương mặt mới này là ai?

Phương Anh Đào được ví như nàng thơ mới của điện ảnh Việt. Tuy nhiên không phải cô mới vào nghề mà cô lựa chọn chào sân sau so với các đồng nghiệp, dành thời gian trau dồi thêm kĩ năng cho bản thân và vai diễn Nhật Hạ đã thể hiện được thực lực của cô. Cô đã thể hiện tốt sự năng động, trẻ trung của Hạ, những phân đoạn thể hiện sự đau đớn, mất mát cũng được lột tả sinh động, không quá diễn và rất thật.

Về phía Takafumi Akutsu, anh chàng lạnh lùng trong phim kia hóa ra lại là một sinh viên khoa Hài kịch tốt nghiệp  từ trường Sân khấu - Kịch nói ở Tokyo. Takafumi đã thể hiện rất thành công vai diễn của mình. Anh diễn nhiều bằng ánh mắt hơn cử chỉ và lời nói. Đôi mắt luôn dõi theo Nhật Hạ, đôi mắt luôn nặng trĩu những suy tư sẽ để lại một ấn tượng sâu đậm cho người xem.

Các diễn viên phụ mà hầu hết là diễn viên Nhật Bản cũng đã hoàn thành tốt vai diễn của mình với nét diễn rất thú vị đã đóng góp vào sự phát triển của bộ phim.

 HÌNH ẢNH VÀ ÂM THANH 

Bộ phim có liên quan đến nhiếp ảnh nên một điểm cộng to đùng cho phim là phần hình ảnh cực kì chau chuốt, tưởng chừng là mỗi screenshot đều cho ta một bức ảnh để đời. Bối cảnh chính được quay ở thị trấn Higashikawa, Hokkaido, một miền quê còn hoang sơ, tách biệt so với những đô thị ồn ào. Nếu tìm kiếm trên Google thì sẽ không có nhiều thông tin lắm về nơi đây, ngoại trừ danh xưng "Thị trấn ảnh". Có những cánh đồng lúa xanh mướt, cánh đồng hoa hướng dương ngập tràn ánh nắng hay đôi khi chỉ là một đám hoa dại ven đường. Nơi đây còn có núi lửa Asahi-dake, được Nhất Minh miêu tả cho con gái rằng : "Đỉnh núi là mùa đông nhưng trong lòng dung nham vẫn chảy". Thiên nhiên thật diệu kì và thơ mộng, làm nền cho câu chuyện trong phim. 

OST của phim gồm ba bài: nhạc trong Trailer phim là " Nhẹ" của Bệt Band- Uyên Pím. Hai ca khúc được sử dụng trong phim là "Nhắm mắt thấy mùa hè" và " Nếu một mai". Đây lại là một điểm cộng to đùng nữa khi đây đều là những xa khúc cực kì hay, lồng ghép vào sự phát triển của bộ phim cực kì ăn ý. 

"Ngày mai vẫn đến, nắng vẫn ươm vàng mà người biến mất như pháo hoa tàn."

NẾU MỘT NGÀY (ある日)

Ngay từ khi xem trailer, mình đã bị thu hút bởi những câu hỏi bắt đầu bằng cụm từ này, và đây cũng là tên ban đầu của bộ phim. "Nếu một ngày" là tên tiệm ảnh của Tomoe-san. Khách khi đến đây, họ sẽ để lại ảnh kỉ niệm và viết một câu bắt đầu bằng cụm từ "Nếu một ngày". Trong bộ phim, ta sẽ bắt gặp rất nhiều câu hỏi này, từ Akira, từ Hạ và rồi những câu trả lời. Cuộc sống là muôn vàn những điều không lường trước được. Hôm nay chúng ta vẫn còn khỏe mạnh, được lắng nghe những âm thanh cuộc sống nhưng biết đâu ngày mai, chúng ta sẽ chìm trong sự yên ắng đáng sợ. Hôm nay người chúng ta yêu thương vẫn còn đó nhưng biết đâu ngày mai, họ sẽ rời bỏ ta về một phương trời xa xôi. Nếu như một ngày những điều tồi tệ đó xảy đến, thì tôi phải biết làm gì đây? 

  

「ある日突然、全て忘れてしまとしたら、あなたは一番何を覚えてたいですか。」

 "Nếu một ngày em quên hết tất cả, em sẽ muốn nhớ điều gì nhất?" - "Nếu một ngày em quên hết cả, em sẽ đến đây để nhớ về một người." 

"Nếu một ngày bạn không thể nói được nữa, bạn sẽ muốn nói điều gì nhất?" - "Nếu một ngày tôi không thể nói được nữa, tôi chỉ muốn nói một câu thôi, hãy tin tôi."

"Nếu một ngày chúng ta gặp lại nhau, anh sẽ làm gì?" - "Nếu một ngày chúng ta gặp lại nhau, anh hứa sẽ tìm em sớm hơn."

「また会うとしたら、必ずもっと早くから君を探す、約束だよ。」

TÌNH PHỤ TỬ THIÊNG LIÊNG

Mục đích chuyến đi Nhật Bản của Hạ là để tìm cha. Khi biết rằng cha mình đã qua đời, cô nhờ Akira - người cô tình cờ quen và cũng là học trò của cha cô - dẫn đi thăm những địa điểm trong tấm ảnh cô nhận được từ cha. Cô muốn tìm hiểu cuộc sống của cha mình trong từng ấy năm xa cách mẹ con cô ở nơi đất khách. Hạ luôn tin rằng, cha mình sang Nhật Bản để theo đuổi đam mê nhiếp ảnh của mình và hết mực ủng hộ cha. Nhưng rồi, người cha ấy đã phản bội mẹ con cô, ông không về Việt Nam ngay  cả khi mẹ Hạ mất. Ông đã lập gia đình mới ở Nhật Bản.

Nhưng dẫu vậy, Nhất Minh vẫn luôn dành một tình yêu thương cho con. Ông là người đã nhen nhóm đam mê chụp ảnh cho Hạ. Ông vẫn thường xuyên gửi cho Hạ những bức ảnh từ Nhật Bản. Khi Hạ thi chuyển cấp, ông đã đi xin lộc ở đền. Có người cha nào mà không muốn nhìn con mình lớn lên từng ngày, được nghe con gọi tiếng "Ba" hay được bên con những giây phút quan trọng. Khi có được nó một cách dễ dàng, đâu ai nhận ra nó quý giá đến nhường nào. Với Nhất Minh, đây là một điều quá xa xỉ. Có phải ông không muốn về Việt Nam thăm con đâu, nhưng sau một tai nạn, thì có muốn cũng chẳng được nữa rồi. 

Và rồi mỗi lần nhớ con, ông chỉ biết cất tiếng hát lên thôi :"Nhong nhong nhong, cha là con ngựa". Ông nhớ những thời gian được vui đùa cùng con gái ở Đà Lạt, được bảo vệ chở che cho con. Và rồi chỉ biết gặm nhấm nỗi đau ấy, vì lần đi Nhật Bản ấy là lần cuối cùng ông được nhìn mặt con.

" Nhong nhong nhong

Cha là con ngựa

Để cho con nương tựa suốt đời.

Suốt đời đã trở thành lời nói dối mất rồi."

MỘT TÌNH YÊU KHÔNG LỜI 

Nhật Hạ và Akira như hai con người đối lập nhau hoàn toàn ngay từ cái tên. Nhật Hạ là một cô nàng mùa hè đúng nghĩa, năng động, hoạt bát, luôn tươi cười. Trong khi họ của Akira là Yukimura ( 雪村) nghĩa là ngôi làng của tuyết. Vẻ ngoài của anh lạnh lùng như chính vùng Hokkaido có tuyết vào mùa hè này vậy. Ai đời dẫn đường cho người ta mà cứ đi cun cút, mặc kệ người ta với cái vali hay để Hạ loay hoay với hai cái xe đạp. Thế nhưng, Akira có lẽ một người Nhật điển hình với tính cách ngoài lạnh trong nóng. Trái với vẻ ngoài lạnh lùng ấy, anh luôn lặng lẽ đi sau Hạ, quan sát rằng cô không thích ăn hành rồi gắp hành khỏi bát ramen hay dàn xếp để Hạ gặp được Duy Anh. Đôi mắt anh như nói lên tất cả, đôi mắt thật ấm áp và cũng nặng trĩu những ưu sầu. 

Sau khi bố mẹ mất do tai nạn giao thông, Akira chuyển từ Sapporo về thị trấn Higashikawa sống một cuộc sống bình yên. Trong mắt những người xung quanh, anh là một người có phần lập dị và khác thường. Anh không dùng điện thoại di động, bạn đồng hành của anh là ống kính máy ảnh. Anh chỉ chụp ảnh đen trắng và đặc biệt là những bức ảnh không có người. Anh sợ cảm giác phải nhớ một ai đó khi nhìn vào những bức ảnh cũ. Nhưng rồi, một cách tự nhiên, Nhật Hạ đã lọt vào bức ảnh của Akira từ lúc nào anh cũng chẳng lường trước được.

"Nhắm mắt thấy mùa hè" rõ ràng không phải chỉ là một phim tình cảm thông thường. Tình cảm của Akira và Nhật Hạ đến một cách nhẹ nhàng và không gượng ép, hợp lí theo mạch phim và những rào cản về ngôn ngữ, tính cách. Xuyên suốt bộ phim, hai nhân vật chính không có nhiều skinship, cũng không hề thổ lộ tình cảm cho nhau biết nhưng ai xem phim thì cũng hiểu là họ đã phải lòng nhau. Họ biết được cảm xúc đang trỗi dậy trong trái tim, nhưng đều giữ lại ở trong lòng. Một phần nào đó do họ đã có những tổn thương về những cuộc tình trước đây. Akira vẫn còn lưu luyến bóng hình của Michiko, khi cô đã bỏ anh đi khi biết về tình trạng sức khỏe của anh. Hay Hạ đã bị vị hôn phu phản bội ngay trong ngày làm lễ ăn hỏi. Và rồi hai trái tim tổn thương đã tìm đến nhau, xoa dịu cho nhau giữa cuộc sống đầy khắc nghiệt.

Đến cuối cùng, có thể ai đó vẫn mong ngóng một lời khẳng định tình cảm từ đôi bên. Và rồi, Akira đáp lại câu hỏi của Hạ bằng tiếng Việt rằng :"Nếu một ngày tôi không thể nói được gì nữa, tôi chỉ muốn nói một câu thôi, "HÃY TIN TÔI".(giọng anh Akira nói tiếng Việt moe vl :>) Với mình thì nó ý nghĩa hơn câu sáo rỗng "Tôi yêu em" hàng nghìn lần. Khi ấy, Hạ đã biết được sự thật rằng cha cô sang Nhật Bản không phải vì đam mê nhiếp ảnh mà vì một người phụ nữ khác, hơn nữa, Akira là người biết sự thật nhưng lại giấu cô. Bị hết người này đến người khác lừa dối, Nhật Hạ như lạc bước trên con đường đang đi. Akira che giấu đi sự thật để không làm tổn thương Hạ. Anh là người hiểu rõ nhất tình cảm ông Minh dành cho con cũng sự thiếu thốn tình yêu thương từ ba của Hạ. Khi ông Minh qua đời, chính anh là người đã gửi những bức ảnh cho Hạ, và nhận lại được những bức ảnh hồi đáp với niềm vui thích của Hạ. Anh hiểu rằng sẽ rất khó để Hạ chấp nhận sự thật này. Điều Hạ cần lúc này là một nơi cô có thể nương tựa vào và sự tin tưởng tuyệt đối, và đó chính là anh.

Và cuộc tình ấy sẽ mãi là cuộc tình dang dở. Họ bỏ ngỏ tại đây, Hạ về nước, hai người lại tiếp tục cuộc sống của mình. Và rồi đó là lần cuối Hạ được gặp Akira. Anh đã qua đời do bệnh hiểm nghèo ở tuổi 31, sau khi thực hiện bộ ảnh "Nếu một ngày" của mình. Trong bộ ảnh cuối cùng của kẻ không thích chụp hình người ấy, là hình ảnh của cô gái mà anh đã trót thương. Có lẽ do sức khỏe của mình, Akira ngại ngần về tình cảm của mình. Anh sợ Hạ sẽ bỏ anh đi như Michiko, không thì khi anh đi rồi, Hạ sẽ lại chịu thêm một nỗi mất mát lớn nữa. Và rồi, họ sẽ chỉ còn nhớ về nhau, trong những kí ức, trong những khung hình.

"Nếu một ngày em không thể nhớ được gì nữa, em sẽ đến đây để nhớ về một người." 

GIAO LƯU VĂN HÓA

Với bối cảnh chính ở Nhật Bản, bộ phim mang không khí đặc trưng của đất nước mặt trời mọc. Không khó để nhận ra sự lịch sự và hiếu khách của con người nơi đây. Đơn cử như khi Hạ đi tìm thông tin về nơi cha mình ở, mặc dù chỉ hỏi đường nhưng ông lão đã tận tình dẫn Hạ tới tận nơi. Hay khi Hạ đưa khăn cho Akira lau tay, anh không vất ra đường mà cất vào túi của mình. Lần khác nữa, khi Hạ muốn chụp ảnh Adachi-san, Akira đã ngăn lại và xin phép Adachi-san. Những nét cư xử rất lịch thiệp, văn mình mà đôi khi còn hơi xa lạ với người Việt. Qua bộ phim, những người trẻ chúng ta cũng nên phần nào thay đổi nhận thức của mình, học hỏi những nét ứng xử đẹp ấy.

Về phần bối cảnh, mùa hè ở Nhật Bản thì không thể thiếu pháo hoa và Yukata. Mình đã bắt gặp những hình ảnh này rất nhiều lần ở điện ảnh Nhật Bản và trong "Nhắm mắt thấy mùa hè", nó đã được sử dụng rất ấn tượng. Ngoài ra còn có những nét rất Nhật nữa như cửa hàng tiện lợi, câu "Itadakimasu" 「いただきます」huyền thoại,... Mình hài lòng với những nét văn hóa của Nhật Bản được đưa vào phim.

Một điều thú vị nữa là con búp bê mà Hạ được cha gửi về, thứ mà Hạ đã mang theo trên hành trình sang Nhật của mình. Nó có tên là Teru Teru Bouzu , hay búp bê thời tiết, thường được trẻ con treo để cầu nguyện thời tiết tốt. Hạ luôn giữ nó như bùa may mắn của mình, nhưng sau đó khi về Việt Nam, cô tặng lại cho Akira, như một đồ làm tin vậy.

Theo chia sẻ của ekip thì mục đích làm phim là vì "người Việt biết về Nhật Bản nhiều hơn người Nhật biết về Việt Nam". Một số nét văn hóa của người Việt đã được lồng ghép vào như Tomoe-san nói muốn được may áo dài khi sang Việt Nam, bữa cơm Việt giản dị có thịt kho, canh cá hay phong tục cưới xin của người Việt. Tuy nhiên, theo mình thấy, như vậy là hơi ít so với những gì chúng ta có thể gửi gắm vào bộ phim.

Khi xem trailer, mình khá thích thú với câu thoại của Akira "日本語分りますか" (Cô có hiểu Tiếng Nhật không?). Bộ phim sẽ cho thấy những bỡ ngỡ khi tiếp xúc với một nền văn hóa mới với những bất đồng ngôn ngữ. Hạ đã hiểu nhầm ý của tài xế xe rằng ông hỏi tên mình (namae - 名前) khi ông bảo rằng phía trước (mae - 前) là Michikusa Kan, hoặc là Hạ chỉ biết một vài từ đơn giản nên rất khó khăn trong giao tiếp. Về phía mình, Akira cũng nói một vài câu tiếng Việt và hát bài hát "Nhong nhong nhong" mà anh nghe được từ ông Nhất Minh. 

Hai nền văn hóa với những nét tương đồng với những nét đặc trưng đã hòa quyện vào nhau và là một nét đặc sắc cho bộ phim

PHIM TRONG PHIM

Một điều thú vị khi xem "Nhắm mắt thấy mùa hè" là có những poster phim được lồng ghép trong đó. Mặc dù mình chưa từng xem qua những bộ phim đó nhưng qua tìm hiểu, nó đều mang những dụng ý nghệ thuật liên quan đến các nhân vật và nội dung "Nhắm mắt thấy mùa hè". Từ những chi tiết nhỏ trong bối cảnh cũng được chau chuốt như vậy đã cho thấy tâm huyết và sự chỉn chu của đoàn làm phim.

Đầu tiên là trong phòng trọ của Hạ tại Nhật, tại đó có treo poster phim "500 days of Summer". Một bộ phim về cô gái cùng tên với Hạ và một chàng trai tên Tom theo đuổi cô. Summer không tin tưởng vào tình yêu, họ chỉ bên nhau 500 ngày rồi đường ai nấy đi. Người ta bảo rằng đây không phải là một câu chuyện tình yêu mà là câu chuyện về tình yêu, về ý nghĩa của tình yêu là gì? Cuối cùng thì tình yêu không nhất thiết phải đi đến hôn nhân. Chỉ là chúng ta đã từng trải qua một quãng thời gian bên nhau, như Hạ và Akira, để sau này khi nhớ lại, sẽ mỉm cười hạnh phúc.

Poster thứ hai là bộ phim "Hachi: A dog's tale" (Chú chó trung thành Hachiko) ở trong xưởng gốm của Adachi-san. Một bộ phim vô cùng nổi tiếng và làm bạn phải khóc về người bạn thân của con người. Trong phim, Adachi-san là một nghệ nhân làm gốm sống một mình với chú chó tên Hana. Trước đây ông nuôi một chú chó khác tên Punch và Nhất Minh đã chụp ảnh cho Hạ, nên cô muốn đến thăm Adachi-san. Khi Tomoe-san yêu cầu Hạ viết một bức ảnh kỉ niệm ở tiệm ảnh, Hạ đã chọn tấm ảnh chụp Adachi-san và Hana: "Nếu một ngày phải sống một mình, nhất định tôi sẽ nuôi một chú chó".

Tiếp đó là bộ phim "P.S I love you" phiên bản tiếng Nhật. Holly đã phải vực dậy bản thân mình sau khi người chồng cô yêu thương Gerry qua đời. Tình yêu đôi khi lại đau đớn và đánh đổi nhiều đến thế. Holly mang trong mình những thương nhớ, phải cố gắng sống tiếp mà không có Gerry. Nếu Hạ và Akira mở lời và đến được với nhau, biết đâu sẽ lại đau buồn thế này. Nhưng Akira lo lắng cho Hạ, không để cho cô phải sống trong thương nhớ, dằn vặt. 

Và cuối cùng là trong bối cảnh tại nhà Kata-san, khi mà Hạ bị ốm và được Akira nấu cháo cho ăn. Ở đây, chúng ta có thể bắt gặp poster của hai bộ phim "In the mood for love" và "Amelie". Đây là một bối cảnh được sắp đặt rất thú vị. Trong "Amelie", nhân vật cùng tên là một cô gái hướng nội. Poster lại ở cùng phía với Akira, như là một ẩn dụ về tính cách ngoài lạnh trong nóng của anh. Còn ở bên phải, phía của Nhật Hạ và poster "In the mood for love" - một bộ phim được gọi là kinh điển của điện ảnh Hồng Kông. Mình nhớ trước khi được xem phim, trong một cuộc giao lưu với đoàn phim, nhà sản xuất phim Lê Trần Nhất Phương có chia sẻ rằng cô đã từng xem một bộ phim rất thành công của TVB mà trong đó, nam nữ chính chưa từng nói một câu thổ lộ tình cảm hay skin-touch gì cả, nhưng ai xem phim thì cũng đều hiểu được tình cảm của họ. Và đó chính là bộ phim "In the mood for love". Đây có thể là cảm hứng cho câu chuyện của Hạ và Akira được ekip làm phim hướng tới - một tình yêu không lời như mình đã đề cập ở trên.

KẾT LẠI

Bộ phim cứ chầm chậm trôi rồi bóp ngạt cảm xúc của mình. Một phần nuối tiếc cho cuộc tình dang dở, một phần tận hưởng những hương vị tuổi trẻ. Một ekip làm phim rất trẻ đầy nhiệt huyết làm ra một bộ phim họ gọi là "dành cho tất cả tuổi trẻ của chúng tôi". Không thể phủ nhận những thiếu xót nhưng với tâm huyết và những khó khăn đoàn đã trải qua, thành quả họ nhận được là vô cùng xứng đáng. Bản thân mình rất ủng hộ những dự án phim độc lập như này từ những người trẻ, định hướng một bước đi mới cho điện ảnh nước nhà.

"Nhắm mắt thấy mùa hè" sẽ là một lựa chọn thú vị cho buổi tối Chủ Nhật của bạn. Tạm gác đi những muộn phiền, mệt mỏi, hãy cùng trải nghiệm câu chuyện rất mùa hè này nhé.

[Note]: Các hình ảnh trong bài viết của mình được lấy từ fanpage "Nhắm mắt thấy mùa hè", trailer, teaser và screenshot của phim.